Một trong những nguyên lý căn bản để kiểm soát dịch bệnh hiệu quả là nuôi dưỡng vật nuôi có sức khỏe tốt, sức đề kháng mạnh mẽ, từ đó có thể tự chống lại phần lớn các tác nhân gây bệnh tồn tại trong môi trường. Với thủy sản, đặc biệt là tôm, cá nuôi mật độ cao, việc bổ sung dinh dưỡng chức năng và các phụ gia sinh học trong khẩu phần ăn là giải pháp tối ưu giúp tăng cường miễn dịch nội sinh, giảm lệ thuộc vào thuốc kháng sinh, đồng thời hạn chế tối đa tổn thất do dịch bệnh.

Dinh dưỡng chức năng là các loại thức ăn hoặc thành phần thức ăn được bổ sung nhằm nâng cao hoạt tính sinh học và khả năng chống chịu của vật nuôi. Một số nhóm dưỡng chất có tác dụng tăng miễn dịch mạnh mẽ bao gồm: vitamin C, E, các khoáng vi lượng như kẽm, selen, axit béo không no omega-3, beta-glucan và nucleotide. Những hợp chất này kích thích cơ chế miễn dịch bẩm sinh của vật nuôi, giúp cơ thể tăng cường sản sinh tế bào miễn dịch, tăng cường hàng rào bảo vệ tại da, mang và ruột – nơi mầm bệnh thường xâm nhập đầu tiên.

Bên cạnh đó, các phụ gia sinh học như prebiotic, probiotic, enzyme tiêu hóa hay thảo dược tự nhiên cũng đóng vai trò quan trọng. Các hoạt chất có nguồn gốc từ thực vật như chiết xuất tỏi, nghệ, neem, quế, hay các polysaccharide từ tảo biển đã được chứng minh có khả năng kháng khuẩn, kháng virus và tăng hoạt tính miễn dịch đáng kể. Việc phối hợp các nhóm dưỡng chất này theo từng giai đoạn phát triển – từ ương giống đến trưởng thành – sẽ giúp tối ưu hóa sinh trưởng, giảm stress và nâng cao khả năng vượt qua những giai đoạn nhạy cảm như thay nước, biến đổi nhiệt độ hay thay vỏ (ở tôm).

Một số doanh nghiệp đã phát triển các dòng thức ăn chức năng chuyên biệt có tích hợp các chất tăng miễn dịch và bảo vệ gan, ruột, phù hợp với các điều kiện nuôi cụ thể. Việc sử dụng đúng liều lượng và theo khuyến cáo kỹ thuật sẽ mang lại hiệu quả rõ rệt chỉ sau 7–10 ngày sử dụng. Đây là giải pháp kinh tế, dễ triển khai, đặc biệt phù hợp với các vùng nuôi không có điều kiện tiếp cận các công nghệ cao hơn nhưng vẫn muốn hướng đến nuôi trồng an toàn, ít rủi ro và giảm chi phí y tế.

Dinh dưỡng tốt không chỉ tạo ra con giống khỏe mạnh mà còn giúp kéo dài chu kỳ nuôi, tăng tỷ lệ sống và chất lượng thịt. Trong bối cảnh yêu cầu khắt khe từ thị trường nhập khẩu về dư lượng kháng sinh và chất cấm, chiến lược nuôi dưỡng nâng cao đề kháng sẽ là chìa khóa giúp ngành thủy sản Việt Nam duy trì sản lượng, chất lượng và uy tín trên thị trường quốc tế.