Năm 2025 được tỉnh Sóc Trăng xác định là thời điểm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đóng vai trò then chốt trong việc tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển mới của tỉnh và đất nước. Với mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt từ 8% trở lên, tỉnh đặt quyết tâm cao nhằm tạo đà cho giai đoạn 2026-2030 hướng tới mức tăng trưởng hai con số. Mục tiêu này không cao so với mặt bằng chung cả nước và khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nhưng theo Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Lâu, đây là mức tăng trưởng tối thiểu tỉnh buộc phải đạt được để giữ vững vị thế cạnh tranh và bước sang giai đoạn phát triển theo chiều sâu, bền vững và hiệu quả hơn. Trong chiến lược đó, việc nâng cao năng suất, đặc biệt là năng suất các yếu tố TFP, được xác định là động lực cốt lõi.

Tại Hội thảo đánh giá về tác động của tăng năng suất đối với tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2021-2025, các chuyên gia kinh tế và quản lý cho rằng TFP chính là thước đo phản ánh hiệu quả tổng thể của quá trình sản xuất, bao gồm các yếu tố như công nghệ, kỹ năng lao động, hiệu quả quản trị, tổ chức sản xuất và cải cách thể chế.

Theo TS Nguyễn Thị Lê Hoa - Phó Viện trưởng Viện Năng suất Việt Nam (VNPI), TFP không chỉ đo lường tăng trưởng về số lượng mà còn thể hiện sự cải thiện về chất lượng. Đây là chỉ số đại diện cho tiến bộ công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nền kinh tế, có vai trò như kim chỉ nam cho toàn bộ chiến lược phát triển của tỉnh giai đoạn tới. Thực tế cho thấy, trong giai đoạn 2016-2020, TFP chỉ đóng góp 26,56% vào tăng trưởng GRDP của tỉnh; tuy nhiên đến giai đoạn 2021-2025, tỷ trọng này đã tăng lên 42,6%, thể hiện rõ sự chuyển dịch từ mô hình tăng trưởng dựa vào đầu tư vốn và lao động sang mô hình tăng trưởng dựa vào hiệu quả và chất lượng.

Sự cải thiện TFP của tỉnh Sóc Trăng trong những năm gần đây được cho là kết quả của nhiều yếu tố đồng thời: việc áp dụng công nghệ và chuyển đổi số trong sản xuất và dịch vụ ngày càng lan rộng; các chương trình đào tạo nghề, nâng cao kỹ năng lao động được đẩy mạnh; môi trường đầu tư được cải thiện đáng kể nhờ cải cách thủ tục hành chính và sự chủ động trong xúc tiến đầu tư; đồng thời, chính quyền tỉnh đã chú trọng nhiều hơn đến việc hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực quản trị. Trong bối cảnh nguồn lực truyền thống như đất đai, vốn đầu tư công, lao động phổ thông ngày càng hạn chế, thì việc đẩy mạnh TFP là con đường tất yếu để Sóc Trăng duy trì tăng trưởng ở mức cao và hướng đến phát triển bền vững.

Theo phân tích của ThS Dương Thị Hào - Khoa ngoại ngữ, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, TFP là chỉ số thể hiện chiều sâu của nền kinh tế. Chỉ khi tăng trưởng nhờ TFP, nền kinh tế mới thực sự tăng trưởng ổn định, bền vững và có năng lực cạnh tranh dài hạn. Đặc biệt, trong điều kiện đầu vào khan hiếm hoặc chi phí cao, thì năng suất mà trước hết là TFP sẽ quyết định tốc độ và chất lượng tăng trưởng. Ở cấp độ doanh nghiệp, theo một nghiên cứu về sự thay đổi TFP cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam giai đoạn 2007-2015 cho thấy, TFP của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam có xu hướng tăng nhưng không ổn định, do nhiều đơn vị còn gặp khó khăn trong tiếp cận vốn, đầu tư công nghệ và thiếu nguồn lực đổi mới. Điều này cũng phản ánh phần nào thực trạng tại Sóc Trăng nơi số lượng doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chiếm đa số và đang là lực lượng cần được hỗ trợ để tăng năng suất.

Để thúc đẩy TFP và năng suất chung toàn tỉnh, Sóc Trăng cần đẩy mạnh áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật, công cụ cải tiến năng suất như 5S, Kaizen, ISO, Lean,… Các giải pháp này không đòi hỏi chi phí đầu tư quá lớn nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc tiết giảm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh. Bên cạnh đó, tỉnh cần xây dựng các chương trình dài hạn về đào tạo nhân lực chất lượng cao, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số và liên kết chuỗi giá trị trong các ngành chủ lực như nông nghiệp, thủy sản, chế biến thực phẩm. Mục tiêu đến năm 2030, Sóc Trăng phấn đấu đưa tỷ lệ đóng góp của TFP vào GRDP lên trên 50%, đồng thời chuyển hẳn sang mô hình tăng trưởng dựa trên hiệu quả, công nghệ và tri thức, thay vì tiếp tục dựa vào khai thác tài nguyên và lao động giá rẻ như trước.

Với định hướng này, năng suất và đổi mới sáng tạo không còn là câu chuyện của riêng doanh nghiệp hay ngành công nghiệp, mà trở thành nền tảng chiến lược cho toàn tỉnh, bao phủ mọi lĩnh vực từ sản xuất, giáo dục, y tế đến quản lý nhà nước. Sóc Trăng đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá, nếu quyết tâm thực hiện đồng bộ các giải pháp, kiên định với mô hình tăng trưởng bền vững và tận dụng tốt nguồn lực nội sinh để nâng cao năng suất yếu tố cốt lõi cho phát triển dài hạn.