Theo thông báo từ Cục Phòng vệ thương mại (PVTM), Bộ Công Thương, DOC đã khởi xướng điều tra kép CBPG và CTC đối với sản phẩm gỗ dán cứng và trang trí của ba quốc gia gồm Việt Nam, Trung Quốc và Indonesia. Nguyên đơn là Hiệp hội Thương mại công bằng với gỗ dán cứng Hoa Kỳ. Mã vụ việc là A-552-851 (CBPG) và C-552-852 (CTC). Sản phẩm bị điều tra chủ yếu thuộc nhóm mã HS 4412 và 9403.

Trong giai đoạn 2022-2024, xuất khẩu các sản phẩm bị điều tra từ Việt Nam sang Hoa Kỳ lần lượt đạt 401 triệu USD, 186 triệu USD và 244 triệu USD. Việt Nam hiện là nước xuất khẩu lớn thứ hai trong ba quốc gia bị điều tra, chỉ sau Indonesia. Nguyên đơn cáo buộc gần 100 công ty Việt Nam bán phá giá và được hưởng các chương trình trợ cấp, trong đó biên độ phá giá bị cáo buộc ở mức rất cao, từ 138,04% đến 152,41%. Vì Hoa Kỳ coi Việt Nam là nền kinh tế phi thị trường, DOC dự kiến sử dụng số liệu từ Indonesia quốc gia có trình độ phát triển kinh tế tương đương để tính giá thông thường nhằm xác định biên độ phá giá.

Với điều tra CTC, DOC chưa công bố biên độ trợ cấp bị cáo buộc nhưng đã liệt kê 26 chương trình trợ cấp nghi vấn do Chính phủ Việt Nam thực hiện, chia thành các nhóm: cho vay ưu đãi qua ngân hàng nhà nước và Ngân hàng Phát triển Việt Nam; hỗ trợ tài chính xúc tiến xuất khẩu và đầu tư; ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế nhập khẩu; hỗ trợ thuê đất; cung cấp tiện ích giá rẻ tại khu công nghiệp và khu chế xuất; cùng với cáo buộc gián tiếp nhận trợ cấp từ Trung Quốc thông qua việc nhập khẩu veneer giá rẻ do Chính phủ Trung Quốc kiểm soát việc khai thác gỗ trong nước.

Quy trình điều tra sẽ được thực hiện song song bởi DOC và Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC). DOC tập trung xác minh hành vi bán phá giá và trợ cấp, còn ITC đánh giá mức độ thiệt hại đối với ngành sản xuất nội địa. Nếu chỉ một trong hai cơ quan kết luận không có hành vi vi phạm hoặc không có thiệt hại, vụ việc sẽ bị chấm dứt. Ngược lại, nếu cả hai bên xác định có vi phạm và thiệt hại, Hoa Kỳ sẽ chính thức áp thuế đối với sản phẩm gỗ dán Việt Nam.

Hiện tại, DOC đã phát hành bản câu hỏi lượng và giá trị (Q&V) để thu thập thông tin từ các doanh nghiệp bị nêu tên. Thời hạn phản hồi là ngày 25/6/2025 đối với CTC và được gia hạn đến 2/7/2025 với CBPG. Trên cơ sở này, DOC sẽ lựa chọn hai bị đơn bắt buộc thường là những doanh nghiệp có khối lượng xuất khẩu lớn nhất. Theo số liệu của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST), các doanh nghiệp như Triệu Thái Sơn, Greatwood và Junma Phú Thọ có khả năng nằm trong danh sách bị điều tra trọng điểm, mặc dù số liệu thống kê của Việt Nam và Hoa Kỳ có thể có khác biệt do thời điểm ghi nhận xuất nhập khẩu không đồng nhất và đơn vị quy đổi khác nhau.

Ngoài ra, các doanh nghiệp không được chọn làm bị đơn bắt buộc trong vụ CBPG có thể nộp đơn xin hưởng thuế suất riêng rẽ trong vòng 21 ngày kể từ ngày khởi xướng. Những doanh nghiệp không thực hiện việc này sẽ bị áp dụng mức thuế toàn quốc thường bằng biên độ cáo buộc, tức rất cao. Mức thuế suất riêng rẽ sẽ được tính bình quân gia quyền từ các bị đơn bắt buộc (loại trừ các biên độ bằng 0 hoặc thấp dưới mức de minimis).

Về tiến độ điều tra, kết luận sơ bộ vụ CTC dự kiến được ban hành vào ngày 15/8/2025 (có thể gia hạn đến 20/10/2025), còn CBPG dự kiến có kết luận sơ bộ ngày 29/10/2025 (gia hạn đến 18/12/2025). DOC có thể áp dụng thuế hồi tố trong vòng 90 ngày trước ngày ban hành kết luận sơ bộ nếu xác định có tình trạng khẩn cấp với lượng hàng nhập khẩu tăng đột biến. Sau giai đoạn kết luận sơ bộ, DOC có thể tiến hành thẩm tra tại chỗ đối với doanh nghiệp và Chính phủ Việt Nam. Kết luận cuối cùng sẽ được đưa ra khoảng tháng 5/2026.

ITC sẽ điều tra độc lập nhằm xác định có thiệt hại thực tế nào đối với ngành gỗ dán Hoa Kỳ do hàng nhập khẩu từ Việt Nam gây ra hay không. Hầu hết các vụ việc tương tự trước đây đều kết luận có thiệt hại, dựa vào dữ liệu do ngành sản xuất nội địa Hoa Kỳ cung cấp.

Trước diễn biến này, Cục PVTM khuyến nghị Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cần chủ động phổ biến thông tin cho doanh nghiệp hội viên. Về phía doanh nghiệp, cần chủ động nắm vững quy định và thủ tục điều tra CBPG, CTC của Hoa Kỳ, thường xuyên theo dõi vụ việc, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và hợp tác đầy đủ với cơ quan điều tra. Doanh nghiệp nên sớm đăng ký tài khoản trên cổng thông tin IA ACCESS để nộp tài liệu kịp thời, đồng thời giữ liên lạc với Cục PVTM để được hỗ trợ.

Với mức độ ảnh hưởng rộng và mức thuế cáo buộc rất cao, vụ điều tra này có thể tạo ra tác động đáng kể đến ngành xuất khẩu gỗ dán Việt Nam nếu không có sự chuẩn bị và ứng phó chủ động từ các bên liên quan.