Theo bà Kim Thu, Chuyên gia thị trường Tôm, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam một số doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt vẫn hoạt động dưới hình thức gia công, bán hàng dưới thương hiệu của đối tác nước ngoài. Điều này khiến giá trị gia tăng bị giới hạn và hình ảnh tôm Việt khó xây dựng được chỗ đứng lâu dài trên thị trường quốc tế.

Một số doanh nghiệp với tư duy chiến lược. Điển hình như Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, với định hướng xuất khẩu các dòng tôm giá trị cao (tôm tẩm bột, hấp chín, sushi-grade) dưới thương hiệu riêng – Minh Phu Seafood Corporation – vào thị trường Mỹ, Nhật, EU. Thương hiệu được quảng bá rộng rãi qua các hội chợ quốc tế, website chuyên nghiệp và mạng lưới công ty con tại nước ngoài.

Để xây dựng thương hiệu doanh nghiệp có thể thực hiện các chiến lược như: Tạo câu chuyện thương hiệu gắn với vùng nuôi, chất lượng, con người; Đầu tư nhận diện hình ảnh chuyên nghiệp (tên gọi, logo, bao bì); Đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại các thị trường mục tiêu để bảo vệ sản phẩm.

Doanh nghiệp cũng cần quan tâm đến bao bì vì không chỉ bảo vệ sản phẩm mà còn là phương tiện truyền tải giá trị, tạo ấn tượng và niềm tin với người mua. Xu hướng hiện nay là bao bì thân thiện môi trường, thiết kế bắt mắt và tích hợp mã QR truy xuất nguồn gốc.

Minh Phú và một số doanh nghiệp tiên phong đã sử dụng bao bì sinh học, có chứng nhận ASC/BAP, kèm mã truy xuất vùng nuôi. Trong khi đó, doanh nghiệp như Đắc Lộc (Phú Yên) phát triển bao bì song ngữ, kết hợp hình ảnh vùng nuôi tôm sinh thái, và mã QR liên kết đến video giới thiệu quy trình nuôi sạch.

Một số đề xuất thực tiễn cho doanh nghiệp như: Chuyển sang bao bì thân thiện môi trường để đáp ứng thị trường EU; Sử dụng QR code để kể câu chuyện truy xuất minh bạch, tạo sự khác biệt; Thiết kế bao bì bằng ngôn ngữ và văn hóa của từng thị trường nhập khẩu.

Sự phát triển của thương mại điện tử xuyên biên giới đang mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp người mua mà không qua nhiều tầng trung gian.

Công ty Đắc Lộc cũng đã đầu tư phát triển website bán hàng song ngữ, kết nối đơn hàng nhỏ từ các nhà hàng, nhà nhập khẩu tại châu Âu thông qua nền tảng chuyên ngành. Họ cũng chủ động truyền thông trên mạng xã hội, tham gia các sàn thương mại điện tử chuyên về nông thủy sản.

Doanh nghiệp có thể cân nhắc các chiến lược như: Xây dựng website thương mại điện tử chuyên nghiệp, có chức năng truy xuất; Tham gia các nền tảng như Alibaba, Amazon Global, JD.com...Sử dụng digital marketing (Google, Facebook, TikTok) để thu hút khách hàng quốc tế.

Thay vì bán sỉ, nhiều doanh nghiệp đã hợp tác trực tiếp với hệ thống phân phối – từ chuỗi siêu thị đến nhà hàng – để gia tăng giá trị thương hiệu.

Một số doanh nghiệp tôm Việt Nam hiện có sản phẩm mang thương hiệu riêng trong hệ thống Costco, Walmart, Sysco (Mỹ), với bao bì và nhãn hiệu Việt Nam rõ ràng. Điều này không chỉ nâng vị thế tôm Việt mà còn giúp doanh nghiệp tiếp cận người tiêu dùng cuối với giá trị cao hơn.

Các chiến lược có thể triển khai như: Làm OEM/Private Label cho siêu thị nhưng vẫn có dấu ấn thương hiệu Việt; Cùng nhà bán lẻ triển khai chương trình khuyến mãi, tiếp thị chung; Tận dụng các hội chợ ngành thủy sản để gặp gỡ trực tiếp nhà phân phối.

Trong một ngành mà giá bán bị cạnh tranh quyết liệt, việc “bán sự khác biệt” thông qua thương hiệu, truy xuất và tiếp cận người tiêu dùng cuối là chiến lược then chốt. Các doanh nghiệp tôm Việt thành công là những DN biết cách định vị sản phẩm một cách bài bản và chủ động.

Tiếp thị không còn là lựa chọn, mà là yếu tố sống còn giúp tôm Việt Nam trụ vững và tiến xa hơn trên bản đồ thủy sản thế giới.

Tuy nhiên, hiện số lượng doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử để XK thủy sản còn hạn chế, năng lực khai thác thị trường thương mại điện tử của doanh nghiệp Việt Nam còn khiêm tốn, chủ yếu sử dụng nền tảng thương mại điện tử lớn (chưa chủ động xây dựng website riêng để XK), chủ yếu ứng dụng thương mại điện tử trong B-2-B; B-2-C còn hạn chế.

Cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ tăng cường triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp (đào tạo, xúc tiến thương mại điện tử xuyên biên giới), tăng cường tuyên truyền, phổ biến cho doanh nghiệp tận dụng thương mại điện tử.

Doanh nghiệp cần chú trọng đào tạo nhân lực (nhất là nhân lực khai thác thương mại điện tử), đẩy mạnh đầu tư công nghệ, tăng cường liên kết với các đối tác logistics, tài chính, marketing quốc tế.

Chú trọng xây dựng thương hiệu (giữ uy tín, chất lượng, sử dụng truyền thông xã hội). Đa dạng hóa thị trường ứng dụng thương mại điện tử, đa dạng hóa đối tác khách hàng mục tiêu (bao gồm cả B & C).

Trong cơ cấu xuất khẩu các sản phẩm thủy sản của Việt Nam, tôm tiếp tục là mặt hàng chủ lực, đóng góp 1,27 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm, tăng 30% so với cùng kỳ. Riêng tháng 4, xuất khẩu tôm đạt 330,8 triệu USD, tăng 15%. Sự tăng trưởng này đến từ nhu cầu mạnh mẽ tại các thị trường lớn như Trung Quốc, EU và Nhật Bản, cùng với giá tôm dần phục hồi do tái cân bằng cung cầu toàn cầu.