Trong bối cảnh công nghệ bùng nổ, AI không còn là công cụ "có thì tốt" mà đang trở thành yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp vận hành linh hoạt và thích ứng nhanh. Tuy nhiên, như lời cảnh báo từ các chuyên gia tại Business Agility Summit 2025 (Hà Nội), AI sẽ không thể phát huy sức mạnh nếu không được dẫn dắt bởi tư duy lãnh đạo mới và sự đồng hành chủ động của con người.
Ông Lucas Sosa, Trưởng nhóm Chuyển đổi Agile của Ngân hàng DBS (Singapore) nhấn mạnh: AI đang thay đổi tận gốc cách các đội phát triển phần mềm linh hoạt (Agile) vận hành. Công nghệ này không chỉ giảm tải công việc hành chính mà còn tái thiết cách ra quyết định, tổ chức công việc và quản lý hiệu suất. Thay vì dành thời gian sa lầy trong các cuộc họp vô tận, lãnh đạo có thể tập trung hơn vào phát triển đội ngũ và nâng cao giá trị con người.
Một bước tiến rõ ràng là AI giúp tự động hóa việc tạo và theo dõi danh sách công việc, phân tích dữ liệu khách hàng để xây dựng hồ sơ người dùng chi tiết mà không cần tiếp xúc trực tiếp. Việc tự động kiểm thử sản phẩm hay tái sử dụng dữ liệu từ các cuộc phỏng vấn khách hàng không chỉ rút ngắn thời gian phát triển mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ. AI vì thế đang trở thành “người đồng hành thầm lặng” nâng đỡ doanh nghiệp trong guồng quay đổi mới liên tục.
Nhưng AI không phải phép màu. "Không có công nghệ nào đủ thông minh để thay thế sự gắn kết, tinh thần đồng đội và sự thấu cảm trong một tập thể làm việc", ông Lucas cảnh báo. Chính sự mất cân bằng giữa kỳ vọng vào AI và thiếu đầu tư cho con người là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp sa lầy trong các dự án chuyển đổi số nửa vời.
Đồng quan điểm, ông Ola Gedenryd - chuyên gia tư vấn chương trình SAFe cảnh tỉnh doanh nghiệp cần từ bỏ tư duy dự án hữu hạn. Trong kỷ nguyên của Agentic AI, nơi các hệ thống có thể học hỏi, thích ứng và ra quyết định độc lập, việc tiếp cận phát triển sản phẩm như những chiến dịch ngắn hạn là một sai lầm chết người. Chuyển đổi số là quá trình liên tục và AI chỉ là công cụ nếu tư duy vẫn giậm chân tại chỗ.
Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ về lực lượng lao động công nghệ và năng lực đổi mới. Theo ông Nguyễn Văn Khoa, tính đến đầu năm 2025, cả nước có hơn 54.500 doanh nghiệp công nghệ số, hơn 1,2 triệu lao động IT, đứng thứ 3 toàn cầu về kỹ năng lập trình AI – chỉ sau Trung Quốc và Nga. Nhiều ông lớn công nghệ toàn cầu như Samsung, Intel, NVIDIA, Qualcomm hay Synopsys đã đặt các trung tâm R&D tại Việt Nam. Các doanh nghiệp nội địa như Viettel, FPT, VNPT, MISA hay One Mount cũng đang tăng tốc phát triển công nghệ lõi.
Tuy nhiên, nếu không có chính sách hỗ trợ đúng và chuyển đổi tư duy lãnh đạo, tiềm năng này sẽ trở thành con dao hai lưỡi. Nghị quyết 68/NQ-TW được đánh giá là cú huých, khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân phát triển, hỗ trợ chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp. Nhưng như ông Cấn Văn Lực – Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ chỉ ra, để hiện thực hóa điều đó, cần phân loại doanh nghiệp nhỏ theo nhóm cụ thể, thiết kế cơ chế hỗ trợ tương ứng chứ không thể "dùng chung một đơn thuốc".
Một hộ kinh doanh siêu nhỏ không thể áp dụng phần mềm quản trị phức tạp như doanh nghiệp vừa. Một nhóm startup cần được tháo gỡ rào cản chính sách khác hoàn toàn so với công ty sản xuất truyền thống. Chuyển đổi số không thể áp đặt kiểu đồng phục, mà cần chiến lược phân hóa phù hợp năng lực và mục tiêu từng nhóm doanh nghiệp.
Trong khi đó, làn sóng mới – Agentic AI đang dần định hình cuộc cách mạng công nghệ mới. Đây không còn là các chatbot đơn giản hay hệ thống phân tích dữ liệu tuyến tính, mà là những thực thể có khả năng học hỏi từ trải nghiệm, tương tác trong môi trường phức tạp, đưa ra quyết định một cách linh hoạt nhằm đạt mục tiêu cụ thể.
Theo McKinsey Global Institute, đến năm 2030, AI có thể tự động hóa tới 30% số giờ làm việc tại Mỹ, trong đó Agentic AI sẽ đảm nhận phần lớn công việc văn phòng. NVIDIA gọi đây là “biên giới tiếp theo” của AI, còn IBM tin rằng nó sẽ giúp các hệ thống có thể thích nghi với thực tế biến đổi khôn lường như robot, trợ lý thông minh hay hệ thống vận hành doanh nghiệp đa cấp độ.
Nhưng dù công nghệ có tiến xa đến đâu, nếu doanh nghiệp không thay đổi cách tư duy, nếu lãnh đạo vẫn coi AI như giải pháp nhiệm màu thay vì công cụ cần sự định hướng chiến lược đúng đắn thì mọi khoản đầu tư sẽ trở thành phí phạm. Sự chuyển mình thật sự chỉ xảy ra khi con người, công nghệ và tư duy lãnh đạo cùng đi trên một hành trình – không thể thiếu một mắt xích nào.
